Yozef Sikela, Shavkat Mirziyoyev va Marta Kos. O‘zbekiston prezidenti matbuot xizmati fotosurati
Yevropa Ittifoqi (YEI) va xalqaro moliya institutlari Markaziy Osiyo mamlakatlariga Transkaspiy transport yo‘lagini (O‘rta yo‘lak nomi bilan ham tanilgan) rivojlantirishda infratuzilma va boshqa loyihalar uchun mablag‘lar ajratish orqali qo‘llab-quvvatlashga tayyor. 27 noyabr kuni Toshkent shahrida bo‘lib o‘tgan Transkaspiy transport yo‘lagi va o‘zaro bog‘liqlik bo‘yicha investorlar forumida bir nechta muhim hujjatlar imzolandi, deb xabar beradi «Gazeta.uz».
Tadbirda Yevropa Ittifoqining xalqaro hamkorlik bo‘yicha komissari Yozef Sikela va Yevropa Ittifoqining kengayish bo‘yicha komissari Marta Kos ishtirok etdi. Forum ishtirokchilari Yevropani Janubiy Kavkaz va Qora dengiz mintaqasi orqali Markaziy Osiyo bilan bog‘laydigan logistika yo‘nalishlarining salohiyatini batafsil muhokama qilishdi. Xususan, ular hamkorlikni muvofiqlashtirish, to‘siqlarni olib tashlash va huquqiy normalar va bojxona tartiblarini uyg‘unlashtirish zarurligini ta’kidladilar.
O‘zbekiston Transport vaziri Ilhom Maxkamovning ta’kidlashicha, O‘rta yo‘lak Xitoy, Markaziy Osiyo va Kavkazni Yevropa bilan bog‘laydigan asosiy yo‘nalishlardan biriga aylanib bormoqda. Mutaxassislar prognozlariga ko‘ra, bu yerda tashiladigan yuk hajmi 2030 yilga kelib yiliga 10 million tonnaga yetadi. Biroq, vazirlik boshlig‘i yagona Yevrosiyo transport makonini yaratish uchun birgalikda hal qilinishi kerak bo‘lgan masalalar ham borligiga urg‘u berdi.
Sikela, o‘z navbatida, portlar, yo‘llar, raqamli tizimlar va biznes sharoitlariga real investitsiyalar toza energiya va muhim minerallar — Yevropa Ittifoqi va Markaziy Osiyo umumiy manfaatlarga ega bo‘lgan sohalarda ishlarni rivojlantirishini ta’kidladi.
Yevropa komissari Kos shuningdek, Transkaspiy yo‘nalishini rivojlantirish zarurligini ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, bitta yo‘nalishga haddan tashqari qaramlik savdo ishtirokchilarini zaiflashtiradi. Shuning uchun Shimoliy yo‘lakka uzoq muddatli alternativa zarur.
«O‘rta koridor orqali yuk tashish 2022 yildan buyon 4 barobar oshdi. 2030 yilga kelib ular zarur investitsiyalar bilan uch baravar ko‘payishi mumkin», — dedi Kos.
Forum yakunida transport yo‘lagini rivojlantirish loyihalari taqdim etildi. Shunday qilib, Yevropa investitsiya banki O‘zbekiston tarkibiga kiruvchi suveren Qoraqalpog‘iston Respublikasining poytaxti Nukus yaqinidagi A380 xalqaro avtomagistralining bir qismini modernizatsiya qilish uchun Yevropa Ittifoqi tomonidan kafolatlangan 100 million yevro miqdorida kredit ajratadi.
YEI va YETTB rejalashtirilayotgan Uchquduq-Qizilo‘rda avtomobil-temiryo‘l yo‘nalishining dastlabki texnik-iqtisodiy asoslanishini moliyalashtiradi. Yo‘l O‘zbekiston va Qozog‘istondagi sanoat rivojlangan ikkita shaharni bog‘laydi va shu bilan Markaziy Osiyoda tranzit imkoniyatlarini kengaytiradi.
Shuningdek, Transkaspiy transport yo‘lagi bilan bog‘liq avtomobil yo‘llarini rekonstruksiya qilish rejalashtirilgan. Yevropalik hamkorlar Qozog‘istonda shunga o‘xshash tashabbuslar uchun 150 million yevro miqdorida kredit liniyasini ochadilar va Qirg‘izistondagi Qorabalta-Chaldovar avtomagistralini modernizatsiya qilish uchun 50 million yevrodan ortiq mablag‘ ajratadilar. Bundan tashqari, Kaspiy dengizidagi Qozog‘istonning Aktau shahridagi port infratuzilmasini yaxshilash rejalashtirilgan. Bu holda, Yevropa Ittifoqi 10 million yevro va YETB 35 million yevro ajratadi.
Toshkentga tashrifi davomida Yevropa komissarlari Jozef Sikela va Marta Kos O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev bilan uchrashdilar. Davlat rahbari mehmonlarni «Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi» uchinchi iqtisodiy forumi va Transkaspiy transport yo‘lagi va o‘zaro bog‘liqlik bo‘yicha investorlar forumi muvaffaqiyatli o‘tkazilgani bilan tabrikladi.
Mirziyoyev bu yil O‘zbekiston Respublikasi va Yevropa Ittifoqi o‘rtasida bir qator muhim kelishuvlar imzolangani, keng ko‘lamli sammitlar o‘tkazilgani va O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo‘lishi bo‘yicha muzokaralar yakunlanganini ta’kidladi.
Iqtisodiy aloqalar ham kengayib bormoqda. Masalan, yil boshidan beri savdo aylanmasi qariyb 7 foizga o‘sdi. Tomonlar savdo, investitsiya, sanoat, transport, raqamlashtirish, muhim minerallar, energetika, sog‘liqni saqlash va boshqa sohalarda yanada hamkorlik zarurligini ta’kidladilar.
ℹ️ Transkaspiy transport yo‘lagi (shuningdek, O‘rta yo‘lak deb ham ataladi) Xitoy, Qozog‘iston, Kaspiy dengizi, Ozarbayjon va Gruziya orqali o‘tadigan yo‘nalishdir. Aslida, ushbu loyiha Xitoydan Yevropaga yuk tashish uchun Rossiyaning Transsib temir yo‘liga muqobil yo‘lak hisoblanadi.
