sk.kz sayti fotosurati
Qozog‘iston Oliy audit palatasi «Samruk-Kazina» xoldingida o‘nlab ishlamayotgan va zarar ko‘rayotgan kompaniyalarni, shuningdek, millionlab tenge miqdoridagi moliyaviy qoidabuzarliklarni aniqladi, deb xabar beradi OAP.
Palata ««Samruk-Kazina» Milliy farovonlik jamg‘armasi» va uning sho‘ba korxonalarida davlat aktivlaridan samarali foydalanish va strategik boshqaruv tizimini audit qildi. Auditlar jami 18 ta yuridik shaxsni ifodalovchi korporativ markaz, «Kazatomprom», Samruk-Kazyna Ondeu va boshqa kompaniyalar faoliyatini qamrab oldi.
Auditorlar strategik rejalashtirish va boshqaruvdagi kamchiliklarni aniqlaganlar. Jumladan, Jamg‘armaning 2018-2021 yillari transformatsiya dasturining sakkizta kompaniyani xalqaro analoglar darajasiga ko‘tarish maqsadi amalga oshmagan. Dasturdan olingan haqiqiy foyda 154,5 milliard tenge (301,17 million dollar) ni tashkil etgan, bu rejalashtirilgan summaning yarmiga teng.
Xolding ulkan tuzilmaga ega — oltita boshqaruv darajasida 326 ta kompaniya. 2020 yildan 2024 yilgacha guruhga 23 ta faol bo‘lmagan kompaniya kirgan. 2024 yil oxiriga kelib, 41 ta kompaniya zarar ko‘rgan.
Jamg‘armada korporativ boshqaruv sustligi kuzatiladi. Strategik hujjatlar qoidalar buzilgan holda ishlab chiqilgan va rejali ko‘rsatkichlar past ko‘rsatilgangan. Yettita axborot tizimidan Jamg‘arma atigi to‘rttasidan foydalanadi. SAP BPC tizimi kamchiliklar bilan ishlaydi, bir nechta kompaniyalarda moliyaviy hisobotlar qo‘lda yuritiladi.
Direktorlar kengashining beshta qo‘mitasidan uchtasi ishlamaydi: strategiya qo‘mitasi, transformatsiya dasturini nazorat qilish qo‘mitasi va ixtisoslashgan qo‘mita. Jamg‘arma boshqaruv kengashining yettita qo‘mitasidan ikkitasi — modernizatsiya va barqaror rivojlanish qo‘mitasi — 2024 yildan beri faol emas.
2020 yildan 2024 yil 30 sentyabrgacha 175 ta loyihadan 49 tasi yakunlangan. Audit davomida 351,8 million tenge (686 000 dollar) miqdoridagi moliyaviy qoidabuzarliklar va 122,2 milliard tenge (238,41 million dollar) miqdoridagi mablag‘larni samarasiz rejalashtirish va ulardan foydalanish aniqlangan.
Jamg‘arma tarkibidagi subyektlar faoliyatida 119 ta tizimli kamchilik aniqlangan. Bir qator materiallar ma’muriy ish yuritish uchun taqdim etildi va ayrim qoidabuzarliklar huquqni muhofaza qilish organlariga yuborildi.
OAP shuningdek, 2024 yil oxirida Jamg‘arma kompaniyalar guruhining daromadi 16,5 trillion tenge (32,17 milliard dollar) ni tashkil etganini ta’kidlaydi. Guruhning konsolidatsiyalashgan sof foydasi 2,4 trillion tenge (4,68 milliard dollar) ga yetgan. Xolding davlatga 2,37 trillion tenge (4,62 milliard dollar) miqdorida, jumladan, 779,9 milliard tenge (1,52 milliard dollar) dividendlar va 1,6 trillion tenge (3,12 milliard dollar) aktivlarni raqobatbardosh muhitga o‘tkazishdan olingan to‘lovlarni to‘lagan. Xolding Qozog‘iston prezidenti va Hukumatining jami 673 milliard tenge (1,31 milliard dollar) miqdoridagi ko‘rsatmalarini bajargan.
ℹ️ «Samruk-Kazina» Milliy farovonlik jamg‘armasi 2008 yili Qozog‘iston prezidenti Nursulton Nazarboyevning farmoni bilan tashkil etilgan. Bu investitsiya xolding kompaniyasi bo‘lib, uning vazifasi Qozog‘iston xalqi manfaatlarini ko‘zlab diversifikatsiyalashgan aktivlar portfelini samarali boshqarish orqali barqaror iqtisodiy rivojlanishni ta’minlash va uzoq muddatli qiymat yaratishdan iborat. Mamlakat hukumati Jamg‘armaning yagona aksiyadori hisoblanadi.
Xolding neft va gaz sanoati, transport va logistika, kimyo va yadro sanoati, konchilik va metallurgiya, energetika va mashinasozlik sohasidagi yirik milliy kompaniyalarni o‘z ichiga oladi. Asosiy kompaniyalar qatoriga «Kazatomprom», «Kazpochta», «Samruk-Energo», «Kazaxtelekom», «Eyr Astana» va boshqalar kiradi.
Jamg‘arma direktorlar kengashiga Qozog‘iston Bosh vaziri Oljas Bektenov raislik qiladi, Boshqaruv kengashi raisi esa Nurlan Jakupov hisoblanadi.
