yuz.uz sayti fotosurati
O‘zbekistonda rasmiy band bo‘lgan barcha shaxslarga nafaqalar bosqichma-bosqich Ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi tomonidan to‘lanishi yo‘lga qo‘yiladi. 2026 yildan boshlab ayollarga homiladorlik nafaqasi, 2026 yil ikkinchi yarmidan esa vaqtincha mehnatga layoqatsizlik nafaqalari to‘lab boriladi. Bu va boshqa qo‘llab-quvvatlash choralari 29 oktyabr kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevga taqdim etildi, deb xabar beradi uning matbuot xizmati.
Ta’kidlanishicha, «Kambag‘allikdan farovonlik sari» dasturi doirasida fuqarolarning bandligini ta’minlash va ularni tadbirkorlikka jalb etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida kambag‘allik darajasi 2021 yildagi 17 foizdan 6,8 foizga, kam ta’minlangan oila sifatida nafaqa oluvchilar soni esa 14 foizdan 6,1 foizga kamaygan.
Shu bilan birga, bugungi kunda aholini og‘ir hayotiy vaziyatlarda daromadsiz qolishi va kambag‘allikka tushishining oldini olish masalalari davlatning doimiy e’tiborida. Taqdimotda bu boradagi dolzarb masalalar ko‘rsatib o‘tildi. Jumladan, xususiy sektorda band bo‘lgan aholining barchasiga ham homiladorlik, vaqtincha mehnatga layoqatsizlik va ishdan bo‘shash bo‘yicha nafaqalar to‘lab berilmayapti. Bu holatni ish beruvchilar nafaqalarni to‘lashga ortiqcha yuklanma sifatida qarayotgani sababli tadbirkorlar uchun ushbu tizim jozibador emasligi bilan izohlash mumkin.
Biroq, tegishli idoralar rasmiylari ta’kidlashicha, Xalqaro mehnat tashkiloti konvensiyalariga muvofiq, tug‘ish va kasallik bo‘yicha nafaqalar ijtimoiy sug‘urta mexanizmlari orqali to‘lanishi lozim. Shuning uchun mas’ul mansabdor shaxslar nafaqa qamrovini kengaytirish va milliy ijtimoiy sug‘urta tizimini xalqaro standartlarga moslashtirishga qaratilgan takliflarni tayyorladilar.
O‘z navbatida, prezident yangi tizimning asosiy maqsadi nafaqat ayollar va ishchilarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish, balki rasmiy mehnat munosabatlarini rag‘batlantirish ekanini ta’kidladi.
Mirziyoyev takliflarni ma’qullab, ijtimoiy sug‘urta sohasini raqamlashtirish, tizim shaffof ishlashi, nafaqalar proaktiv ravishda tayinlanib, to‘lab borilishini ta’minlash yuzasidan aniq topshiriqlar berdi.
«Gazeta.uz» xabariga ko‘ra, O‘zbekiston Ijtimoiy himoya milliy agentligi direktori Mansurbek Olloyorovning ta’kidlashicha, o‘tgan yili pulli kasallik ta’tillari soni 900 000 dan oshgan. Shunga qaramay, klinikalarda ayollarga taxminan 133 000 ta kasallik ta’tillari berilgan, ulardan 115 000 tasi davlat sektori tashkilotlari xodimlari uchun, 15 000 dan sal ko‘proq qismi — xususiy sektor uchun.
Xususiy sektorda taxminan 3,6 million kishi ish bilan ta’minlangani hisobga olinsa, har yili kamida 150 000−160 000 ayol homiladorlik ta’tiliga chiqadi. Biroq, ulardan atigi 15 000 nafari ijtimoiy nafaqa oladi, bu esa qamrovning pastligidan dalolat beradi, deya xulosa qiladi mulozim.
Yangi tizim joriy etilishi bilan xususiy sektorda ishlaydigan ayollar ham 1 yanvardan boshlab ijtimoiy sug‘urta mexanizmi orqali homiladorlik nafaqasini olishi mumkin. Olloyorov so‘zlariga ko‘ra, nafaqa miqdori ish stajiga, shuningdek, to‘langan ijtimoiy va daromad solig‘iga bog‘liq bo‘ladi
