Jahon bankining Ijrochi direktorlar kengashi O‘zbekiston hukumatiga 100 million dollarlik kredit va 5 million dollarlik grantni ma’qulladi, bu mablag‘lar mikro, kichik va o‘rta korxonalarni (MKO‘K) rivojlantirishga sarflanadi. Xalqaro tashkilot matbuot xizmatining ma’lumotlariga ko‘ra, mablag‘lar «Ish o‘rinlarini yaratish va biznesni rivojlantirish uchun moliyalashtirish» (FINGROW) loyihasini amalga oshirish uchun ishlatiladi.
Jahon bankining ma’lumotlariga ko‘ra, kichik va o‘rta biznes hozirda Markaziy Osiyo respublikasidagi barcha korxonalarning 90 foizini tashkil qiladi, bu umumiy bandlikning 75 foizini tashkil qiladi va mamlakat yalpi ichki mahsulotining (YAIM) taxminan 55 foizini ishlab chiqaradi. Biroq, ushbu bizneslarga kredit berishning ko‘payishiga qaramay, ular kapitalga cheklangan miqdorda kirishga duch kelmoqdalar, bu esa ularning rivojlanishiga to‘sqinlik qilmoqda. Natijada, ularning milliy iqtisodiyotga qo‘shgan hissasi kamaymoqda va ish o‘rinlari yaratish sekinlashmoqda.
Bundan tashqari, MKO‘Klarning uchdan bir qismidan ko‘prog‘ida bank hisob raqamlariga ega emas va ular savdosining atigi 30 foizi onlayn tarzda amalga oshiriladi. Kredit olish imkoniyati juda ham yaxshi emas. Kichik biznesning atigi 10% va o‘rta biznesning 16% bank kreditlarini olgan, ekspertlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, biznesning kreditga bo‘lgan talabi 13 milliard dollarni tashkil etadi, moliyalashtirishdagi tafovut esa taxminan 6 milliard dollarni tashkil etadi.
Jahon banki ayol tadbirkorlarga alohida e’tibor qaratmoqda. Respublikada ro‘yxatdan o‘tgan kichik va o‘rta biznesning qariyb uchdan bir qismini tashkil etsa-da, ular kreditlarning 14% dan ko‘pini olmaydilar. So‘rov natijalariga ko‘ra, moliyalashtirish imkoniyati ayollar boshchiligidagi biznesning 23% tomonidan katta muammo sifatida qayd etilgan, erkaklar boshchiligidagi biznesning esa atigi 10% tomonidan.
Xususiy kapital investitsiyalarini jalb qilishda ham muammolar bor. Bunday investitsiyalarga talab 20-30 milliard dollarga baholansa-da, O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan uchta xususiy kapital fondi tomonidan jalb qilingan umumiy kapital taxminan 2 milliard dollarni tashkil etadi.
Jahon banki tomonidan moliyalashtiriladigan FINGROW loyihasi Markaziy Osiyo mamlakati Iqtisodiyot va moliya vazirligi qoshidagi Tadbirkorlikni rivojlantirish kompaniyasini qo‘llab-quvvatlashi ta’kidlangan. Ushbu kompaniyaning sho‘ba korxonalari banklar, mikromoliya tashkilotlari va xususiy sarmoyadorlar bilan hamkorlikda kredit kafolatlarini taqdim etadi va raqobatbardosh korxonalarni rivojlantirish uchun investitsiyalarni jalb qilishga ko‘maklashadi. Natijada, kichik va o‘rta biznes ehtiyojlari uchun qo‘shimcha 500 million dollar mablag‘ jalb qilish rejalashtirilgan.
2030 yilga kelib, FINGROW loyihasi 7000 ta kichik va o‘rta biznes, jumladan, 4500 ta ayollar va yoshlar boshchiligidagi biznes uchun kredit moliyalashtirish imkoniyatini yaratishi kutilmoqda. Ushbu kompaniyalar, shuningdek, taxminan 100 000 ta yuqori maoshli ish o‘rinlarini yaratish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Bundan tashqari, Jahon banki dasturi doirasida rasmiylar xususiy sarmoya investitsiyalarini jalb qilish va yangi bilim va tajribalarni o‘tkazish orqali yuqori o‘sish salohiyatiga ega bo‘lgan taxminan 70 ta kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlaydilar. Ta’kidlanishicha, bu holda ayollar va yosh rahbarlar tomonidan boshqariladigan bizneslarning katta qismi ham yordam oladi.
ℹ️ «Ish o‘rinlarini yaratish va biznesni rivojlantirish uchun moliyalashtirish» (FINGROW) dasturi — bu Yevropa va Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan Jahon banki guruhining 4 milliard dollarlik mintaqaviy dasturi. Loyiha xususiy sektor o‘sishini rag‘batlantiradi va 3,5 milliongacha ish o‘rinlarini yaratadi. O‘zbekiston va Turkiya mintaqada FINGROW dasturi bo‘yicha yordam olgan birinchi davlatlar ekani ta’kidlangan.
